گروه علوم و زیست فناوری گیاهی، دانشکده علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، abbas.saidi@gmail.com
چکیده: (2793 مشاهده)
گیاهان ازراهبردهای مختلفی برای مقابله با تنشهای غیر زیستی استفاده میکنند که وابسته به گونه و رشد گیاه متفاوت است. یکی از این راهکارها افزایش انتقال مجدد کربوهیدرات های محلول در آب ساقه تحت تنش است که میتواند به عنوان منابع مهم کربنی برای پر کردن دانه در برابر تنش خشکی باشند. تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که عملکرد محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار میدهد. علاوه بر این، تنش خشکی به عنوان یکی از عوامل محدود کننده اصلی در فرایند رشد گیاه بوده، همچنین میتواند مانع تنفس ، فتوسنتز و باز و بسته شدن روزنه گیاه شود و در نتیجه، بر رشد و سوخت و ساز فیزیولوژیکی گیاه تأثیر گذارد. گیاهان سازو کارهای پاسخ به خشکی مانند تغییرات مورفولوژیکی و ساختاری و همچنین بیان ژنهای مقاوم به خشکی، سنتز هورمونها و مواد تنظیم کننده اسمزی را برای کاهش تنش خشکی فعال میکنند. خشکی باعث تسریع در پیری برگ غلات شده که شامل تغییرات بیان هزاران ژن بوده و در نهایت بر میزان پروتئین دانه و عملکرد دانهو کارایی استفاده از نیتروژن تأثیر میگذارد. همچنین تحت این تنش، نیتروژن موجود در خاک قابل دسترس نبوده و باعث شروع و تسریع در روند پیری برگها میشود. پیری به شدت تحت تأثیر هورمونهای گیاهی و عوامل محیطی شامل در دسترس بودن نیتروژن میباشد . درشرایط تنش خشکی، کاهش جذب نیتروژن می تواند باعث جابجایی مجدد نیتروژن از برگ و ساقه به دانه شود و در نهایت منجر به پیری برگ شود. در این مقاله نشان داده شد که ژنهای دخیل در مسیر بیوسنتز فروکتان، در تجزیه کلروپلاست، در تجزیه پروتئین (پروتئازها) و فاکتورهای رونویسی (NAC، WRKY) در روند پیری سلول افزایش بیان نشان میدهند.
Saidi A, Hajibarat Z, Ghaffari M R. The role of effective factors in cell senescence and material remobilization in cereals. gebsj 2021; 10 (1) :108-120 URL: http://gebsj.ir/article-1-388-fa.html
سعیدی عباس، حاجی برات زهره، غفاری محمدرضا. نقش تنش خشکی در پیری سلول و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در غلات. مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی. 1400; 10 (1) :108-120
