گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران ، shahryari@znu.ac.ir
چکیده: (259 مشاهده)
فیتوپلاسماها پروکاریوتهای میکروسکوپی، بیمارگر گیاهی و فاقد دیواره سلولی در ردهMollicutes هستند که این پارازیتهای اجباری درونسلولی گیاهان و حشرات باعث تخریب ویرانگر و از بین رفتن انواع محصولات با ارزش در سراسر جهان میشوند. فیتوپلاسماها گیاهان یکساله و چند ساله را تحت تاثیر قرار میدهد و به مرور سبب ضعف و از بین رفتن گیاه میزبان میشود. توالییابی ژنوم پروکاریوتهای بیمارگر گیاهی استراتژیهای بقا و پارازیتیسم آنها را آشکار می کند. با توجه به توالییابی ژنوم تعداد زیادی از گونههای فیتوپلاسمایی و ارتقا درک زیستشناسی فیتوپلاسماها، در این بررسی مهمترین سازوکارهای بیماریزایی فیتوپلاسماها در گیاهان بیان شده است.فاکتورهای بیماریزایی مهم شناسایی شده در فیتوپلاسماها شامل سیستم ترشحی Sec، پروتئینهای افکتور ترشحی مانند TENGU، SAP11 و SAP54 و پروتئینهای غشایی هستند. افکتورهای فیتوپلاسمی ترشح شده با سیستم ترشحی Sec مهمترین فاکتورهای بیماریزایی هستند که با بررسی بیان پروتئینهای ترشحی فیتوپلاسماها در گیاهان شناخته شدند. این پروتئینها با کاهش فعالیت هورمونهای گیاهی مانند اکسین و جاسمونیک اسید باعث پرآزاری در گیاه میزبان و ایجاد عارضههایی از قبیل جاروک، فیلودی، گل سبزی، زردی و... میشوند. این علایم باعث تولید بافت رویشی بیشتر در گیاهان آلوده شده و شانس تکثیر فیتوپلاسماها در بافتها افزایش مییابد. زنجرک¬ها که ناقل اصلی فیتوپلاسماها هستند، بافت¬های جوان و سبز-زرد را برای تغذیه و همچنین تخم¬گذاری ترجیح می¬دهند.بنابراین، فیتوپلاسماهایی که قادر به تولید گیاهان آلوده جذابتر برای حشرات هستند، کارایی انتقال، بقا و ماندگاری آنها افزایش مییابد. علایم ناشی از آلودگیهای فیتوپلاسمایی ممکن است برای افزایش سازگاری و گسترش نیچهای اکولوژیکی آنها مفید باشد.
